Bất chấp những khó khăn của nền kinh tế, lĩnh vực năng lượng tái tạo vẫn sôi động và giàu tiềm năng
Theo báo cáo thống kê snar lượng mới đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EsVN) cho biết, sản lượng điện sản xuất toàn hệ thống trong tháng 10/2022 đạt 21.9 tỷ kWh. Lũy kế 10 tháng đạt 225.98 tỷ kWh, tăng 6.1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo EVN, do lượng nước về khu vực miền Trung và miền Nam trong 10 tháng đầu năm tốt nên tổng sản lượng thủy điện huy động cao hơn kế hoạch, đạt 82.42 tỷ kWh, chiếm 36.5% trên tổng sản lượng sản xuất toàn hệ thống, bên cạnh đó, tua bin khí đạt 23.87 tỷ kWh (chiếm 10.6%) và năng lượng tái tạo đạt 29.87 tỷ kWh (chiếm 13.2%), trong đó điện mặt trời đạt 22.65 tỷ kWh, điện gió đạt 6.91 tỷ kWh. 10 tháng năm 2022, điện sản xuất của EVN và các Tổng Công ty phát điện đạt 103.89 tỷ kWh, chiếm 45.97% sản lượng điện sản xuất của toàn hệ thống.
Về công tác đầu tư xây dựng, tính đến hết tháng 10, EVN và các đơn vị trực thuộc đã khởi công 92 công trình và hoàn thành đóng điện, đưa vào vận hành 82 công trình lưới điện từ 110 kV đến 500 kV (bao gồm: 6 công trình 500 kV, 15 công trình 220 kV và 61 công trình 110 kV). Các đơn vị trong toàn Tập đoàn đã hoàn thành 88.4% kế hoạch thực hiện công tác chuyển đổi số trong 2 năm 2021-2022, trong đó có một số lĩnh vực đã hoàn thành với tỉ lệ cao như quản trị nội bộ (99.3%), kinh doanh và dịch vụ khách hàng (98.45%), đầu tư xây dựng (96.6%). Đến cuối năm 2022, dự kiến cơ bản hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm.
Dự kiến, sản lượng tiêu thụ điện bình quân toàn hệ thống trong tháng 11/2022 ở mức 704 triệu kWh/ngày (tăng khoảng 2% so với cùng kỳ).
Các chuyên gia kinh tế nhận định, bất chấp các lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu, hoạt động M&A (mua bán, sáp nhập) mảng năng lượng tái tạo trên thế giới vẫn hết sức sôi động. Riêng ở Việt Nam, ngoài việc nhiều tập đoàn lớn nước nước ngoài tham gia M&A thì công suất điện gió dự kiến sẽ tăng trưởng kép 16%, còn công suất điện mặt trời (tính cả điện mặt trời mái nhà) sẽ tăng 8% trong giai đoạn 2022 – 2045.
Ông Tiong Hooi Ong – Phó Tổng giám đốc, lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn giao dịch của PwC Việt Nam chia sẻ, bất chấp những trở ngại về kinh tế vĩ mô, năm 2022 sẽ là một năm sôi động đối với các giao dịch M&A tại Việt Nam. Hoạt động M&A tiếp tục thu hút nhiều sự quan tâm của các quỹ đầu tư nước ngoài. Ông Tiong Hooi Ong cho biết: “Chúng tôi nhận thấy sự gia tăng của các quyết định chiến lược nhằm tối ưu hóa danh mục đầu tư, khi các nhà giao dịch thoái vốn nhằm tập trung nguồn lực vào việc nâng cao năng lực doanh nghiệp và chuyển đổi các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi thông qua M&A”.
Còn bà Trần Thị Khánh Hiền – Giám đốc Khối phân tích, Công ty Chứng khoán VNDirect phân tích, phát triển năng lượng tái tạo là xu thế tất yếu, khi nhu cầu tiêu thụ điện của Việt Nam ước tính sẽ tăng trưởng kép hơn 8% trong giai đoạn 2022-2030 và 78% tập đoàn sản xuất lớn trên thế giới sẽ loại bỏ các nhà cung ứng chậm chuyển đổi vào năm 2025. Theo bà Hiền: “Tại Đông Nam Á, Việt Nam đang dẫn đầu cuộc đua năng lượng tái tạo, với 16.000 MW điện mặt trời và khoảng 5.000 MW điện gió. Đặc biệt, năng lượng tái tạo đã thúc đẩy mạnh mẽ quá trình tư nhân hoá ngành điện”. Bà Trần Thị Khánh Hiền cũng cho biết, tính đến cuối năm 2021, các nhà máy điện độc lập chiếm 41,3% tổng công suất lắp đặt toàn hệ thống, từ mức chỉ 18,4% vào năm 2018, một năm trước khi làn sóng điện mặt trời đầu tiên được hình thành. Trong đó, tỷ trọng sản lượng năng lượng tái tạo tăng mạnh từ mức 4 – 5% đầu năm 2020 đến 14 -15% trong 8 tháng đầu năm 2022. Đồng thời, nhiều thương vụ M&A đã diễn ra trong năm 2022 đánh dấu sự tăng giá của các “tài sản xanh” tại Việt Nam như: EDP Renewables mua lại 87,% cổ phần của Sunseap; ACEN mua 49% cổ phần của Sola NT Holding; B.Grimm Power mua lại 80% cổ phần dự án điện gió 48MW Quảng Trị của TTVN. Ngoài ra, còn có B.Grimm Power mua lại toàn bộ cổ phần 240MWp Nhà máy điện mặt trời Tây Ninh; Sustainable Hitachi mua lại 35% cổ phần tại trang trại điện gió công suất 152MW của Trung Nam – Hitachi; Xuân Thiện bán Nhà máy điện mặt trời Thuận Bắc công suất 255MWp cho EDP Renewables (Bồ Đào Nha); thêm vào đó Tập đoàn Super Energy đã dần dần tập hợp được một danh mục hơn 1GW công suất điện mặt trời và điện gió tại Việt Nam.
Theo các chuyên gia, vẫn còn đó các thách thức đối với sự phát triển năng lượng tái tạo.
Số liệu tổng hợp của VNDirect cho thấy, Việt Nam nằm trong TOP 20 quốc gia có công suất điện năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới và dẫn đầu Đông Nam Á, với 16GW điện mặt trời cùng khoảng 5GW điện gió. Khối doanh nghiệp tư nhân trở nên nổi bật trong cuộc chạy đua đưa các dự án vào vận hành thương mại, đủ điều kiện hưởng giá bán điện FiT (Feed in Tariff). Đồng thời, các chính sách khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo đã thu hút hàng loạt doanh nghiệp tham gia thị trường trong hai năm qua.
Trong giai đoạn đầu khởi tạo dự án, các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam giữ vai trò chủ đạo. Nhưng khi dự án vào giai đoạn vận hành như hiện nay, doanh nghiệp nước ngoài trở nên nổi bật và đang “rất tích cực trong việc mua lại dự án ở Việt Nam”. Dữ liệu của KPMG ghi nhận tổng giá trị M&A tại Việt Nam đạt 5,7 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2022, giảm hơn 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, xét về lĩnh vực, năng lượng tái tạo đang trở nên hấp dẫn khi đạt giá trị gần 600 triệu USD, tăng khoảng sáu lần so với cả năm 2021.
Nhiều năm gần đây, các doanh nghiệp tư nhân đã tận dụng lợi thế am hiểu địa phương để nhanh chóng phát triển quy mô các cụm năng lượng tái tạo. Lợi thế trong đó chủ yếu nhờ sự thay đổi về quy định hỗ trợ cho doanh nghiệp tư nhân trong ngành với dự thảo ban đầu. Trong đó, Quy hoạch điện VIII (cập nhật đến tháng 10/2022) đã tăng cơ cấu quy hoạch cho nguồn điện mặt trời và điện gió nhằm đáp ứng mục tiêu “net-zero carbon” vào năm 2050.
Nguồn: Báo điện tử Năng lượng Việt Nam
Vì thế trong giai đoạn 2022 – 2045, con số dự kiến của công suất điện mặt trời (tính cả điện mặt trời mái nhà) sẽ tăng trưởng 8%, và công suất điện gió dự kiến sẽ tăng trưởng kép 16%. Khi Quốc hội sửa Luật Điện lực sẽ cho phép doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải, kéo theo nhu cầu vốn đầu tư cho lưới điện truyền tải giai đoạn 2021 – 2030 khoảng 14 tỷ USD, tương ứng khoảng 1,4 tỷ USD mỗi năm. So với dự thảo ban đầu, Quy hoạch điện VIII (cập nhật đến tháng 10/2022) đã tăng cơ cấu quy hoạch cho nguồn điện mặt trời và điện gió nhằm đáp ứng mục tiêu “net-zero carbon” vào năm 2050.